Ευρωπαϊκό βραβείο Λογοτεχνίας για την Κική Δημουλά

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ

«Διατίθεται απόγνωσις...» με ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας

Π.Α.

«Οι λέξεις φταίνε... Αυτές ενθάρρυναν τα πράγματα ν΄ αρχίσουν να συμβαίνουν!». Στίχους σαν κι αυτούς θα διαβάζουν πλέον στις γαλλόφωνες χώρες. Στίχους της ποιήτριας και ακαδημαϊκού Κικής Δημουλά που οι «λέξεις» της αυτές της χάρισαν μια ακόμη ευρωπαϊκή διάκριση: το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (Ρrix Εuropeen de Litterature) για το σύνολο του ποιητικού και του πεζού έργου της, το οποίο και της απονεμήθηκε το Σάββατο στο Στρασβούργο, στο πλαίσιο της πέμπτης Ευρωπαϊκής Συνάντησης Λογοτεχνίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση Λογοτεχνίας (Αssociation Capitale Εuropeenne des Litteratures) είχε ανακοινώσει από τον Δεκέμβριο του 2007 στον εκδοτικό οίκο των έργων της Κικής Δημουλά «Ίκαρο» την απόφαση για τη βράβευσή της το 2010. Η επιτροπή διέκρινε στο έργο της Κικής Δημουλά, σύμφωνα με το σκεπτικό, «μία από τις μεγάλες φωνές που εκπροσωπούν τη σύγχρονη δημιουργία και θέλει να υπογραμμίσει επίσημα τη σημασία του έργου της στο αύριο της ευρωπαϊκής κουλτούρας». Εξ ου και η βράβευση που «αφορά το σύνολο του έργου Ευρωπαίου ή Ευρωπαίας συγγραφέως διεθνούς επιπέδου και σκοπό έχει να προωθήσει την καλύτερη γνώση των λαών της Ευρώπης μέσα από τις μεγάλες μορφές της λογοτεχνίας της».

Την Κική Δημουλά παρουσίασε στην ειδική εκδήλωση ο Γάλλος μεταφραστής έργων της, Μισέλ Βολκοβίτς, (τιμήθηκε για το σύνολο των μεταφράσεών του), ενώ η ηθοποιός Dinah Faust απέδωσε στα γαλλικά ποιήματά της, τα οποία η ποιήτρια απήγγειλε στα ελληνικά.

Το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας, που βραβεύει λογοτέχνες από τις 47 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης, στηρίζεται- εκτός από το Συμβούλιο- από το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, την επιθεώρηση Εurope, το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, το πανεπιστημιακό δίκτυο Les Lettres Εuropeennes και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου της Γαλλίας. Την κριτική του επιτροπή αποτελούν συγγραφείς, μεταφραστές, ακαδημαϊκοί και θεσμικοί παράγοντες από τον χώρο του Πολιτισμού.

Το βραβείο του 2010 συνόδευε δίγλωσση- ελληνικά, γαλλικά- έκδοση από το σύνολο του έργου της Κικής Δημουλά, σε μετάφραση Μισέλ Βολκοβίτς. Με στίχους χαρακτηριστικούς, όπως: «Διατίθεται απόγνωσις/ εις αρίστην κατάστασιν,/ και ευρύχωρον αδιέξοδον./ Σε τιμές ευκαιρίας».

Μαζί δε με την Ελληνίδα ποιήτρια, τιμώμενα πρόσωπα για το 2010 της Αssociation Capitale Εuropeenne des Litteratures (ΑCΕL) ήταν ο Γάλλος ποιητής Ρierre Dhainaut και ο Αλσατός μεταφραστής Rene Schickele.

ΤΑ ΝΕΑ, 15-3-2010

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΙΚΗΣ ΔΗΜΟΥΛΑ

ΤΙΠΟΤΑ ΔΕ Θ’ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙΣ

Τίποτα δε θ’ αντιληφθείς
θα διαβάσεις μόνο το πρωί
κάτι συνθηματικά χείλη γραμμένα
στο διπλανό ποτήρι σου
με ολονύκτιο νερό.

Σκέπτομαι απόψε να στείλω τη μελαγχολία μου
να κοιμηθεί μαζί σου
να μείνω λίγο μόνη.

Στην τσάντα της θα βάλω
κάτω απ’ τα βραδινά της φάρμακα
δήθεν κατά λάθος μια φωτογραφία της
πώς ήτανε μικρή
μη και τη νανουρίσεις
και κάτω απ’ το νανούρισμα θα κρύψω
μια δεύτερη αλλαξιά
μη και αλλάξουνε τα πράγματα
και την κρατήσεις κι άλλο βράδυ.

Βέβαια, πώς αγαπάς νυχτιάτικα τον άλλο
χωρίς να τον ρωτήσεις. Άκου
προστακτική φωνή ήταν ο έρωτας
πριν ανακαλυφθεί η ικεσία.

Εξάλλου εσύ τίποτα δε θ’ αντιληφθείς.
Θα ξάπλωνε όχι δίπλα σου ακριβώς
το ακριβώς είναι άξενο.
Σε παραπλήσια άνετη προθυμία
θ’ αποκοιμιόταν γέρνοντας
πλάι και κολλητά
στο μη αντιληπτόν

- θείο πλάσμα. Αγάπα με του λες και σ’ αγαπάει.


ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Εν μέσω λογισμών και παραλογισμών
άρχισε κι η βροχή να λιώνει τα μεσάνυχτα
μ’ αυτόν τον νικημένο πάντα ήχο
σι, σι, σι.
Ήχος συρτός, συλλογιστός, συνέρημος,
ήχος κανονικός κανονικής βροχής.
Όμως ο παραλογισμός
άλλη γραφή κι άλλην ανάγνωση
μου ‘μαθε για τους ήχους.
Κι όλη τη νύχτα ακούω και διαβάζω τη βροχή,
σίγμα πλάι σε γιώτα, γιώτα κοντά στο σίγμα,
κρυστάλλινα ψηφία που τσουγκρίζουν
και μουρμουρίζουν ένα εσύ, εσύ, εσύ.
Κάθε σταγόνα κι ένα εσύ,
όλη τη νύχτα
ο ίδιος παρεξηγημένος ήχος,
αξημέρωτος ήχος,
αξημέρωτη ανάγκη εσύ,
βραδύγλωσση βροχή,
σαν πρόθεση ναυαγισμένη
κάτι μακρύ να διηγηθεί
και λέει μόνο εσύ, εσύ,
νοσταλγία δισύλλαβη,
ένταση μονολεκτική,
το ένα εσύ σαν μνήμη,
το άλλο σαν μομφή
και σαν μοιρολατρία,
τόση βροχή για μια απουσία,
τόση αγρύπνια για μια λέξη,
πολύ με ζάλισε απόψε η βροχή
μ’ αυτή της τη μεροληψία
όλο εσύ, εσύ, εσύ,
σαν όλα τ’ άλλα να ‘ναι αμελητέα
και μόνο εσύ, εσύ, εσύ.


ΤΟ ΔΙΑΖΕΥΚΤΙΚΟΝ ‘Η

Μ' έκλεισε μέσα η βροχή
και μένω τώρα να εξαρτιέμαι από σταγόνες.

Όμως πού ξέρω αν αυτό είναι βροχή
ή δάκρυα από τον μέσα ουρανό μιας μνήμης;
Μεγάλωσα πολύ για να ονομάζω
τα φαινόμενα χωρίς επιφύλαξη,
αυτό βροχή, αυτό δάκρυα.

Στεγνή στέκομαι ανάμεσα
στα δύο ενδεχόμενα : βροχή ή δάκρυα,
κι ανάμεσα σε τόσα διφορούμενα :
βροχή ή δάκρυα,
έρωτας ή τρόπος να μεγαλώνουμε,
εσύ ή μικρή αποχαιρετιστήρια αιώρηση σκιάς
του τελευταίου φύλλου.
Το κάθε τελευταίο,
τελευταίο τ' ονομάζω χωρίς επιφύλαξη.
Και μεγάλωσα πολύ
για να είναι αυτό αφορμή δακρύων.
Δάκρυα ή βροχή, πού να ξέρω;
Και μένω να εξαρτιέμαι από σταγόνες.
Και μεγάλωσα πολύ
για να περιμένω άλλο μέτρο όταν βρέχει
κι όταν δεν βρέχει άλλο.
Σταγόνες για όλα.
Σταγόνες βροχής ή δάκρυα.
Από τα μάτια κάποιας μνήμης ή τα δικά μου.
Εγώ ή μνήμη, πού να ξέρω;
Μεγάλωσα πολύ για να χωρίζω τους χρόνους.
Βροχή ή δάκρυα.

Εσύ ή μικρή αποχαιρετιστήρια αιώρηση σκιάς
του τελευταίου φύλλου.


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 1948

Κρατώ λουλούδι μάλλον.
Παράξενο.
Φαίνετ' απ' τη ζωή μου
πέρασε κήπος κάποτε.

Στο άλλο χέρι
κρατώ πέτρα.
Με χάρη και έπαρση.
Υπόνοια καμιά
ότι προειδοποιούμαι για αλλοιώσεις,
προγεύομαι άμυνες.
Φαίνετ' απ' τη ζωή μου
πέρασε άγνοια κάποτε.

Χαμογελώ.
Η καμπύλη του χαμόγελου,
το κοίλο αυτής της διαθέσεως,
μοιάζει με τόξο καλά τεντωμένο,
έτοιμο.
Φαίνετ' απ' τη ζωή μου
πέρασε στόχος κάποτε.
Και προδιάθεση νίκης.

Το βλέμμα βυθισμένο
στο προπατορικό αμάρτημα:
τον απαγορευμένο καρπό
της προσδοκίας γεύεται.
Φαίνετ' απ' τη ζωή μου
πέρασε πίστη κάποτε.

Η σκιά μου, παιχνίδι του ήλιου μόνο.
Φοράει στολή δισταγμού.
Δεν έχει ακόμα προφθάσει να είναι
σύντροφός μου ή καταδότης.
Φαίνετ' απ' τη ζωή μου
πέρασ' επάρκεια κάποτε.

Συ δε φαίνεσαι.
Όμως για να υπάρχει γκρεμός στο τοπίο,
για να 'χω σταθεί στην άκρη του
κρατώντας λουλούδι
και χαμογελώντας,
θα πει πως όπου να 'ναι έρχεσαι.
Φαίνετ' απ' τη ζωή μου
ζωή πέρασε κάποτε.

Επιμέλεια: Γεωργία Κολοβελώνη