Τα σχολεία της... μεγάλης φυγής
Της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΛΙΑΤΣΟΥ
Πιο αυστηροί στην αξιολόγηση ή πιο χαλαροί; Πόσο σχετίζεται η αγωγή με τις βαθμολογικές μεζούρες επίδοσης; Είναι σε θέση όλοι οι μαθητές να γευτούν αυτό που ονομάζουμε χαρά της γνώσης; Η εικόνα από τα σχολεία δεν είναι καθόλου αισιόδοξη:
Χιλιάδες παιδιά εγκαταλείπουν το γυμνάσιο με χαμηλή την αυτοεκτίμησή τους.
Οκτώ χιλιάδες παιδιά ηλικίας 12-13 χρόνων παρακολουθούν μαθήματα γυμνασίου σε νυχτερινό σχολείο, προκειμένου τα πρωινά να δουλεύουν κι ας απαγορεύει το Σύνταγμα την εργασία των ανηλίκων.
* Το ένα στα πέντε παιδιά ηλικίας 12 έως 14 χρόνων δεν καταφέρνει να φτάσει στο λύκειο και βγαίνει στην αγορά εργασίας χωρίς κανένα εφόδιο, αφού το απολυτήριο του γυμνασίου δεν μπορεί να του ανοίξει καμία πόρτα.
* Το 4,1% των μαθητών που φοιτούν στο γυμνάσιο, εγκαταλείπουν κάποια στιγμή τη φοίτησή τους χωρίς να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση που αντιστοιχεί στο απολυτήριο γυμνασίου. Τα παιδιά αυτά προέρχονται από περιοχές με χαμηλό δείκτη ευημερίας και ανάπτυξης, όπως είναι η Ξάνθη, η Ροδόπη, και η Δυτ. Αττική.
* Το 4,8% των μαθητών που φοιτούν στο γυμνάσιο δεν καταφέρνουν να προαχθούν από τάξη σε τάξη ούτε στις εξετάσεις του Ιουνίου ούτε στις επαναληπτικές του Σεπτεμβρίου. Κάποιοι απ' αυτούς επαναλαμβάνουν την τάξη, ενώ οι περισσότεροι εγκαταλείπουν το σχολείο.
* Το 12,7% των μαθητών που φοιτούν στο γυμνάσιο προάγονται οριακά από τάξη σε τάξη (με βαθμολογία που κυμαίνεται από 10 έως 12) γεγονός που οδηγεί στην βεβαιότητα ότι αυτοί οι μαθητές δεν θα πάρουν απολυτήριο λυκείου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Εκπαίδευση Γολγοθάς
Αν αθροίσει κανείς τα ποσοστά των τριών τελευταίων κατηγοριών, προκύπτει ότι:
* Για το 21,6% των μαθητών του γυμνασίου, δηλαδή περίπου για 70.000 παιδιά, η γνώση μετατρέπεται σε βάσανο και το σχολείο σε «Γολγοθά». Είτε ονομάζεται εγκατάλειψη, είτε σχολική αποτυχία, είτε χαμηλή επίδοση, ο παρονομαστής είναι ίδιος και στις τρεις περιπτώσεις.
Μεγάλες εκπαιδευτικές ανισότητες που κρύβουν πίσω τους έλλειψη ποιοτικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
* Τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα που ολοκλήρωσε πρόσφατα το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ και είναι σε γνώση του υπουργείου Παιδείας.
Στα γιατί της σχολικής διαρροής η πολιτεία δεν είναι σε θέση να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις, αφού τα παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο, το κάνουν ξαφνικά και χωρίς να εξηγήσουν τους λόγους. Συνήθως εγγράφονται με την έναρξη της σχολικής χρονιάς και σταματούν πριν αυτή τελειώσει. Επομένως δεν τα αναζητά κανείς για να δώσουν απαντήσεις. Σχετικές έρευνες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που γίνονται κάθε πενταετία, δεν καταφέρνουν να φωτίσουν ουσιαστικά το φαινόμενο.
* Γιατί όμως η πολιτεία αποτυγχάνει να δώσει στο παιδί έναν - δύο λόγους χαράς ώστε να το συγκρατήσει στην τάξη αντί να εγκαταλείπει το σχολείο με χαμηλή την αυτοεκτίμησή του; Πώς θα κάνει το σχολείο πιο ελκυστικό ώστε ο μαθητής που τελειώνει το δημοτικό να έχει σίγουρες βάσεις για να συνεχίσει στο γυμνάσιο κι από κει στο λύκειο; Πόσο συμβαδίζει το γεγονός να σχεδιάζει σήμερα το ΥΠΕΠΘ προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης όταν δεν μπορεί να εμποδίσει τη σχολική διαρροή στις μικρές ηλικίες, όπου η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική; Στα ερωτήματα αυτά δεν ωφελεί μόνο να βρούμε απαντήσεις. Το υπουργείο Παιδείας καλείται να βελτιώσει την ποιότητα στην εκπαίδευση.
Με διαφορετικές ταχύτητες
* Αυτό σημαίνει ότι υποχρεούται αφενός να αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στους μαθητές που για πολιτιστικούς, κοινωνικούς, ψυχολογικούς και άλλους λόγους διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να εγκαταλείψουν το σχολείο και αφετέρου να μεριμνά και να διασφαλίζει διεξόδους εκπαίδευσης για όλους χωρίς να δημιουργεί εκπαιδευτικά περιβάλλοντα διαφορετικών ταχυτήτων, του τύπου από δω τα καταξιωμένα και από κει τα υποτιμημένα παιδιά.
* Η έρευνα του ΚΑΝΕΠ που διενήργησαν ο επιστημονικός σύμβουλος του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ Νίκος Παΐζης και η ερευνήτρια Πωλίνα Φατούρου καταγράφει το φαινόμενο της σχολικής διαρροής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Ομως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον εστιάζεται στους μαθητές του γυμνασίου καθώς η βαθμίδα αυτή είναι υποχρεωτική κι εδώ εντοπίζονται υψηλότερα ποσοστά εγκατάλειψης. Ακόμη πιο υψηλά -αγγίζουν το 22% σε όλη τη χώρα- είναι και τα ποσοστά εγκατάλειψης των σπουδών στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση.
1 Αδικαιολόγητη διακοπή φοίτησης μαθητών γυμνασίου. Οι περιοχές της χώρας που εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά αδικαιολόγητης διακοπής της φοίτησης των μαθητών του γυμνασίου, είναι η Ροδόπη με 7,7%, το Ηράκλειο Κρήτης με 7,6%, η Λευκάδα, 7,1%, η Ξάνθη, 7% η Κέρκυρα, 5,9%, το Λασίθι, 5,5% η Ηλεία και τα Δωδεκάνησα 5,2% και ο Πειραιάς με 5%. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο το 7,7% της Ροδόπης και το 7% της Ξάνθης αντιστοιχεί σε 503 μαθητές γυμνασίου.
* Δύο είναι τα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στις περιοχές αυτές: Χαμηλός δείκτης ευημερίας και ανάπτυξης (Δυτική Αττική, Ροδόπη, Ξάνθη) αλλά και υψηλή τουριστική ανάπτυξη που έχουμε σε νησιωτικές περιοχές της χώρας όπως είναι η Κέρκυρα, η Λευκάδα, το Ηράκλειο, το Λασίθι και τα Δωδεκάνησα.
* Η πρωτιά στον πίνακα με την σχολική εγκατάλειψη δεν ανήκει, όπως θα περίμενε ίσως κανείς, στην περιφέρεια αλλά σε περιοχές της Αττικής. Η Δυτική Αττική είναι πρώτη με 10% (552 μαθητές) και στην δέκατη θέση τα σχολεία του Πειραιά με 5% (811 μαθητές). Η Δυτική Αττική καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην κατάταξη των νομών ως προς την εγκατάλειψη του γυμνασίου την τριετία 2005-2007 και ταυτόχρονα φαίνεται να παρουσιάζει τάση επιδείνωσης, αφού το ποσοστό της αδικαιολόγητης διακοπής έχει αυξηθεί κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα μέσα σε τρία χρόνια.
2 Μαθητές γυμνασίου που απορρίπτονται στη λήξη του σχολικού έτους. Εδώ τα ποσοστά είναι μεγαλύτερα.
Ο νομός Ξάνθης είναι στην πρώτη θέση με 19% και ακολουθούν η Λακωνία, η Αρτα, η Κοζάνη, η Λευκάδα, η Πιερία, η Ευρυτανία, τα Χανιά, η Καστοριά και η Ηλεία. Σε αυτή την κατηγορία, οι περιοχές της Αττικής βρίσκονται σε χαμηλότερες θέσεις.
Τα γυμνάσια του Πειραιά είναι στην 22η θέση και τα γυμνάσια της Δυτικής Αττικής στην 23η θέση με ελαφρά πτωτική τάση.
Φεύγουν κυρίως τα αγόρια
Στην κατηγορία αυτή, η κατάταξη των νομών μπορεί να είναι διαφορετική αλλά τα χαρακτηριστικά είναι κοινά. Δηλαδή πρόκειται για περιοχές με οικονομική ύφεση και νησιωτικές με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη.
3 Μαθητές γυμνασίου που προάγονται σχεδόν οριακά με βαθμολογία 10 έως 12. Η Δράμα, η Κέρκυρα, η Βοιωτία, ο Εβρος, η Κοζάνη, η Αιτωλοακαρνανία, η Μεσσηνία, η Κορινθία είναι στις πρώτες δέκα θέσεις μαζί όμως με την Ανατολική Αττική (στην πέμπτη θέση) και την Αθήνα (στη δέκατη θέση).
Εδώ τα ποσοστά είναι σαφώς μεγαλύτερα, αφού το συνολικό ποσοστό των μαθητών του γυμνασίου που προάγονται με βαθμό στα όρια της βάσης ανέρχεται στο 12,7% σε όλη τη χώρα.
* Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι στην κατηγορία αυτή τα ποσοστά είναι ελαφρώς πτωτικά στην τελευταία τριετία. Από 14,2% τη χρονιά 2004-5 έπεσε στο 12,7% τη χρονιά 2006-2007.
Πρέπει επίσης να θεωρείται βέβαιο ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα οι μαθητές αυτοί δεν θα καταφέρουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο λύκειο και πολύ περισσότερο να πάρουν απολυτήριο λυκείου. Ολα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μαθητές αυτοί φτάνουν μέχρι την πρώτη τάξη του λυκείου και μετά σταματούν. Με δυσκολία δηλαδή ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση.
Και στις τρεις κατηγορίες που παρουσιάζει η έρευνα του ΚΑΝΕΠ, εγκατάλειψη, απόρριψη, προαγωγή με 10 έως 12, τα αγόρια σε αντίθεση με τα κορίτσια είναι αυτά που εμφανίζουν σαφώς υψηλότερα ποσοστά για να στραφούν βέβαια στη συνέχεια σε αναζήτηση εργασίας, είτε ζουν σε αστικές και ημιαστικές είτε σε αγροτικές και τουριστικές περιοχές.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
17/1/2010
Πιο αυστηροί στην αξιολόγηση ή πιο χαλαροί; Πόσο σχετίζεται η αγωγή με τις βαθμολογικές μεζούρες επίδοσης; Είναι σε θέση όλοι οι μαθητές να γευτούν αυτό που ονομάζουμε χαρά της γνώσης; Η εικόνα από τα σχολεία δεν είναι καθόλου αισιόδοξη:
Χιλιάδες παιδιά εγκαταλείπουν το γυμνάσιο με χαμηλή την αυτοεκτίμησή τους.
Οκτώ χιλιάδες παιδιά ηλικίας 12-13 χρόνων παρακολουθούν μαθήματα γυμνασίου σε νυχτερινό σχολείο, προκειμένου τα πρωινά να δουλεύουν κι ας απαγορεύει το Σύνταγμα την εργασία των ανηλίκων.
* Το ένα στα πέντε παιδιά ηλικίας 12 έως 14 χρόνων δεν καταφέρνει να φτάσει στο λύκειο και βγαίνει στην αγορά εργασίας χωρίς κανένα εφόδιο, αφού το απολυτήριο του γυμνασίου δεν μπορεί να του ανοίξει καμία πόρτα.
* Το 4,1% των μαθητών που φοιτούν στο γυμνάσιο, εγκαταλείπουν κάποια στιγμή τη φοίτησή τους χωρίς να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση που αντιστοιχεί στο απολυτήριο γυμνασίου. Τα παιδιά αυτά προέρχονται από περιοχές με χαμηλό δείκτη ευημερίας και ανάπτυξης, όπως είναι η Ξάνθη, η Ροδόπη, και η Δυτ. Αττική.
* Το 4,8% των μαθητών που φοιτούν στο γυμνάσιο δεν καταφέρνουν να προαχθούν από τάξη σε τάξη ούτε στις εξετάσεις του Ιουνίου ούτε στις επαναληπτικές του Σεπτεμβρίου. Κάποιοι απ' αυτούς επαναλαμβάνουν την τάξη, ενώ οι περισσότεροι εγκαταλείπουν το σχολείο.
* Το 12,7% των μαθητών που φοιτούν στο γυμνάσιο προάγονται οριακά από τάξη σε τάξη (με βαθμολογία που κυμαίνεται από 10 έως 12) γεγονός που οδηγεί στην βεβαιότητα ότι αυτοί οι μαθητές δεν θα πάρουν απολυτήριο λυκείου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Εκπαίδευση Γολγοθάς
Αν αθροίσει κανείς τα ποσοστά των τριών τελευταίων κατηγοριών, προκύπτει ότι:
* Για το 21,6% των μαθητών του γυμνασίου, δηλαδή περίπου για 70.000 παιδιά, η γνώση μετατρέπεται σε βάσανο και το σχολείο σε «Γολγοθά». Είτε ονομάζεται εγκατάλειψη, είτε σχολική αποτυχία, είτε χαμηλή επίδοση, ο παρονομαστής είναι ίδιος και στις τρεις περιπτώσεις.
Μεγάλες εκπαιδευτικές ανισότητες που κρύβουν πίσω τους έλλειψη ποιοτικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
* Τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα που ολοκλήρωσε πρόσφατα το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ και είναι σε γνώση του υπουργείου Παιδείας.
Στα γιατί της σχολικής διαρροής η πολιτεία δεν είναι σε θέση να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις, αφού τα παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο, το κάνουν ξαφνικά και χωρίς να εξηγήσουν τους λόγους. Συνήθως εγγράφονται με την έναρξη της σχολικής χρονιάς και σταματούν πριν αυτή τελειώσει. Επομένως δεν τα αναζητά κανείς για να δώσουν απαντήσεις. Σχετικές έρευνες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που γίνονται κάθε πενταετία, δεν καταφέρνουν να φωτίσουν ουσιαστικά το φαινόμενο.
* Γιατί όμως η πολιτεία αποτυγχάνει να δώσει στο παιδί έναν - δύο λόγους χαράς ώστε να το συγκρατήσει στην τάξη αντί να εγκαταλείπει το σχολείο με χαμηλή την αυτοεκτίμησή του; Πώς θα κάνει το σχολείο πιο ελκυστικό ώστε ο μαθητής που τελειώνει το δημοτικό να έχει σίγουρες βάσεις για να συνεχίσει στο γυμνάσιο κι από κει στο λύκειο; Πόσο συμβαδίζει το γεγονός να σχεδιάζει σήμερα το ΥΠΕΠΘ προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης όταν δεν μπορεί να εμποδίσει τη σχολική διαρροή στις μικρές ηλικίες, όπου η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική; Στα ερωτήματα αυτά δεν ωφελεί μόνο να βρούμε απαντήσεις. Το υπουργείο Παιδείας καλείται να βελτιώσει την ποιότητα στην εκπαίδευση.
Με διαφορετικές ταχύτητες
* Αυτό σημαίνει ότι υποχρεούται αφενός να αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στους μαθητές που για πολιτιστικούς, κοινωνικούς, ψυχολογικούς και άλλους λόγους διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να εγκαταλείψουν το σχολείο και αφετέρου να μεριμνά και να διασφαλίζει διεξόδους εκπαίδευσης για όλους χωρίς να δημιουργεί εκπαιδευτικά περιβάλλοντα διαφορετικών ταχυτήτων, του τύπου από δω τα καταξιωμένα και από κει τα υποτιμημένα παιδιά.
* Η έρευνα του ΚΑΝΕΠ που διενήργησαν ο επιστημονικός σύμβουλος του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ Νίκος Παΐζης και η ερευνήτρια Πωλίνα Φατούρου καταγράφει το φαινόμενο της σχολικής διαρροής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Ομως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον εστιάζεται στους μαθητές του γυμνασίου καθώς η βαθμίδα αυτή είναι υποχρεωτική κι εδώ εντοπίζονται υψηλότερα ποσοστά εγκατάλειψης. Ακόμη πιο υψηλά -αγγίζουν το 22% σε όλη τη χώρα- είναι και τα ποσοστά εγκατάλειψης των σπουδών στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση.
1 Αδικαιολόγητη διακοπή φοίτησης μαθητών γυμνασίου. Οι περιοχές της χώρας που εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά αδικαιολόγητης διακοπής της φοίτησης των μαθητών του γυμνασίου, είναι η Ροδόπη με 7,7%, το Ηράκλειο Κρήτης με 7,6%, η Λευκάδα, 7,1%, η Ξάνθη, 7% η Κέρκυρα, 5,9%, το Λασίθι, 5,5% η Ηλεία και τα Δωδεκάνησα 5,2% και ο Πειραιάς με 5%. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο το 7,7% της Ροδόπης και το 7% της Ξάνθης αντιστοιχεί σε 503 μαθητές γυμνασίου.
* Δύο είναι τα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στις περιοχές αυτές: Χαμηλός δείκτης ευημερίας και ανάπτυξης (Δυτική Αττική, Ροδόπη, Ξάνθη) αλλά και υψηλή τουριστική ανάπτυξη που έχουμε σε νησιωτικές περιοχές της χώρας όπως είναι η Κέρκυρα, η Λευκάδα, το Ηράκλειο, το Λασίθι και τα Δωδεκάνησα.
* Η πρωτιά στον πίνακα με την σχολική εγκατάλειψη δεν ανήκει, όπως θα περίμενε ίσως κανείς, στην περιφέρεια αλλά σε περιοχές της Αττικής. Η Δυτική Αττική είναι πρώτη με 10% (552 μαθητές) και στην δέκατη θέση τα σχολεία του Πειραιά με 5% (811 μαθητές). Η Δυτική Αττική καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην κατάταξη των νομών ως προς την εγκατάλειψη του γυμνασίου την τριετία 2005-2007 και ταυτόχρονα φαίνεται να παρουσιάζει τάση επιδείνωσης, αφού το ποσοστό της αδικαιολόγητης διακοπής έχει αυξηθεί κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα μέσα σε τρία χρόνια.
2 Μαθητές γυμνασίου που απορρίπτονται στη λήξη του σχολικού έτους. Εδώ τα ποσοστά είναι μεγαλύτερα.
Ο νομός Ξάνθης είναι στην πρώτη θέση με 19% και ακολουθούν η Λακωνία, η Αρτα, η Κοζάνη, η Λευκάδα, η Πιερία, η Ευρυτανία, τα Χανιά, η Καστοριά και η Ηλεία. Σε αυτή την κατηγορία, οι περιοχές της Αττικής βρίσκονται σε χαμηλότερες θέσεις.
Τα γυμνάσια του Πειραιά είναι στην 22η θέση και τα γυμνάσια της Δυτικής Αττικής στην 23η θέση με ελαφρά πτωτική τάση.
Φεύγουν κυρίως τα αγόρια
Στην κατηγορία αυτή, η κατάταξη των νομών μπορεί να είναι διαφορετική αλλά τα χαρακτηριστικά είναι κοινά. Δηλαδή πρόκειται για περιοχές με οικονομική ύφεση και νησιωτικές με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη.
3 Μαθητές γυμνασίου που προάγονται σχεδόν οριακά με βαθμολογία 10 έως 12. Η Δράμα, η Κέρκυρα, η Βοιωτία, ο Εβρος, η Κοζάνη, η Αιτωλοακαρνανία, η Μεσσηνία, η Κορινθία είναι στις πρώτες δέκα θέσεις μαζί όμως με την Ανατολική Αττική (στην πέμπτη θέση) και την Αθήνα (στη δέκατη θέση).
Εδώ τα ποσοστά είναι σαφώς μεγαλύτερα, αφού το συνολικό ποσοστό των μαθητών του γυμνασίου που προάγονται με βαθμό στα όρια της βάσης ανέρχεται στο 12,7% σε όλη τη χώρα.
* Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι στην κατηγορία αυτή τα ποσοστά είναι ελαφρώς πτωτικά στην τελευταία τριετία. Από 14,2% τη χρονιά 2004-5 έπεσε στο 12,7% τη χρονιά 2006-2007.
Πρέπει επίσης να θεωρείται βέβαιο ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα οι μαθητές αυτοί δεν θα καταφέρουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο λύκειο και πολύ περισσότερο να πάρουν απολυτήριο λυκείου. Ολα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μαθητές αυτοί φτάνουν μέχρι την πρώτη τάξη του λυκείου και μετά σταματούν. Με δυσκολία δηλαδή ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση.
Και στις τρεις κατηγορίες που παρουσιάζει η έρευνα του ΚΑΝΕΠ, εγκατάλειψη, απόρριψη, προαγωγή με 10 έως 12, τα αγόρια σε αντίθεση με τα κορίτσια είναι αυτά που εμφανίζουν σαφώς υψηλότερα ποσοστά για να στραφούν βέβαια στη συνέχεια σε αναζήτηση εργασίας, είτε ζουν σε αστικές και ημιαστικές είτε σε αγροτικές και τουριστικές περιοχές.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
17/1/2010
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου